Hoe werkt het openbaar vervoer in Londen?

Er zijn verschillende soorten van openbaar vervoer in Londen. De metro is veruit het populairst. Behalve dat het een erg snel transportmiddel is, is het ook erg makkelijk te gebruiken. En ook mooi meegenomen: het is goedkoop!

Op deze pagina leg ik je de verschillende soorten van openbaar vervoer in Londen uit, hoe je deze gebruikt en ook hoe je ervoor betaalt. Ik schrijf in het algemene deel vaak ‘metro’ omdat dit het meestgebruikte transportmiddel in Londen is, maar in principe geldt deze informatie ook voor alle andere vormen van openbaar vervoer in Londen zoals de bus, bovengrondse treinlijnen enzovoort.

1. Algemeen over het openbaar vervoer in Londen

1.1 Reisplanner openbaar vervoer Londen

Voor alle informatie over het openbaar vervoer in Londen ga je naar de website van Transport for Londen, oftewel TfL. Dit is de officiële website van het uitgebreide openbaar vervoernetwerk inclusief verschillende vervoersmiddelen zoals de bus en boot. (Ja, de boot! Hierover meer hieronder.)

1.2 Etiquette

Het lijkt eigenlijk zo vanzelfsprekend, maar laten we eerlijk wezen: wij Nederlanders mogen ons best wat liever gedragen in het openbaar vervoer.

Sinds ik in Engeland woon, valt het me op hoe ongeduldig Nederlanders eigenlijk wel niet zijn in het openbaar vervoer. Maakte ik me hier vroeger ook schuldig aan? Vast. Maar in Engeland zijn mensen in het algemeen een stuk geduldiger en wordt het niet op prijs gesteld om voor te dringen! Let er dus bij de metro, bus, trein enzovoort op dat je je houdt aan de algemene beleefdheidsregels.

1.3 Op de roltrap

Neem je de roltrap? Dan word je geacht netjes achter elkaar aan de rechterkant van de trap te staan. De linkerkant wordt namelijk vrijgehouden voor mensen die haast hebben en naar beneden of boven lopen. (Of in mijn geval: rennen.)

Ga dus niet naast elkaar of naast je koffer of reisgenoot op de roltrap staan. Je krijgt dan ongetwijfeld een heel geïrriteerde ‘Excuse me’ naar je hoofd geslingerd! (In mijn geval ook een hijgerige ‘excuse me’, want: rennen.)

Foto van onderen genomen die omhoog kijkt op een hoge roltrap in een metrostation in Londen. Op de trap staat: 'Stand on the right'.

1.4 Instappen

Ik begrijp je: je ziet de metro het drukke station binnenrollen en hebt je oog op die begeerlijke lege stoelen gevestigd. Het liefst elleboog je je weg door de massa om de beschikbare zitplaatsen op te eisen. Maar dit is dus absoluut not done!

Houd de eer aan jezelf, wees een voorbeeldig rolmodel voor je kinderen en geef uitstappende reizigers de ruimte om uit te stappen, zónder de andere wachtenden omver te meppen. En pas als de laatste reiziger is uitgestapt, stap je op de metro, bus enzovoort. Bang dat je er niet meer in past als je netjes op je beurt wacht? Nou, je zult verbaasd staan om hoeveel mensen zich in de metrowagon kunnen proppen.

Foto van een metrostation in Londen. Er komt net een metro aangereden, op het perron staan mensen klaar om in te stappen.

Gedraag je als een echte Londenaar en loop zo ver mogelijk door in de metrowagon. Blijf niet pal naast de deur staan, behalve als je er bij de volgende halte al uit moet. Dit veroorzaakt anders opstoppingen bij de deur waardoor er minder reizigers mee kunnen terwijl er wel voldoende ruimte voor ze is.

En leun ook alsjeblieft niet op de deuren, want door het beveiligingssysteem gaan ze dan niet dicht. En dan rijdt de metro niet, moet de chauffeur omroepen dat mensen niet tegen de deuren moeten leunen, slaken je medereizigers een geïrriteerde kreun (including me) terwijl ze hun ogen naar boven rollen en de schuldige binnensmonds vervloeken.

Don’t be that person.

1.5 Zitplaats afstaan

Tot slot de algemene beleefdheidstip die mij erg vanzelfsprekend lijkt, maar helaas niet door iedereen opgevolgd wordt. Het is heel simpel: sta je zitplaats af voor ouderen, mensen met een beperking en zwangere vrouwen (soms dragen ze een button met daarop Baby on board).

Ben je helemaal lief, dan sta je je zitplaats ook af aan families die met kleine kinderen reizen. Dit wordt je allemaal sowieso geacht te doen als je op de stoel direct naast de deur gaat zitten, want mensen met een beperking, ouderen of zwangere vrouwen hebben prioriteit op deze stoelen.

2. Welk type metrokaart / reispas voor Londen?

Foto van een perron in een metrostation in Londen. Op de voorgrond houdt een hand een Oyster Card vast. De achtergrond is blurry.

In principe heb je twee soorten metrokaarten in Londen: de Travelcard (papieren kaartje) of de Oyster Card (plastic pasje, vergelijkbaar met de Nederlandse OV-chipkaart). Maar doe jezelf een groot plezier en gebruik je contactless bankpas of digitaal betaalmiddel zoals Apple Pay / Google Pay voor het openbaar vervoer in Londen.

Je kunt wel metrokaarten in Londen kopen, maar dat is anno 2024 zó ouderwets en ook onnodig. Tenzij je thuis in de la een oude Oyster Card hebt liggen, of reist met tieners (zie Reizen met kinderen in Londen), is je bankpas / digitaal betaalmiddel meer dan genoeg.

Toch echt liever een Oyster Card? Dan kun je deze kopen en ook opwaarderen aan een automaat als op onderstaande foto.

Kaartautomaten waar je metrokaarten in Londen kunt kopen

2.1 Wat is goedkoper, Oyster, ePay of Travelcard?

Zowel ePay (dus: contactless bankpas / digitaal betaalmiddel zoals Apple Pay) als de Oyster Card zijn goedkoper en makkelijker te gebruiken dan de Travelcard. Geen gedoe dus met losse papieren kaartjes, maar gewoon je mobieltje of één pas die je handig in je portemonnee of telefoonhoes steekt.

2.2 Waarom zijn de Oyster Card / ePay goedkoper?

Voor een Travelcard betaal je een vaste prijs per dag van £15.90 voor zones 1-4 (anno juli 2024). Voor dit bedrag kun je naar hartenlust ongelimiteerd met de metro, bus en zelfs sommige treinlijnen reizen tijdens de piek- en daluren.

Klinkt als een goede deal, toch? Dat wel, maar het kan nóg beter!

Schaf je namelijk een Oyster Card aan, dan betaal je alleen voor de ritjes die je daadwerkelijk maakt op een dag. Je kunt namelijk ontzettend veel van de stad te voet ontdekken. Zonde als je een Travelcard hebt en op een dag maar twee keer gebruik maakt van het openbaar vervoer. Dat zijn dan erg dure metroritjes van ruim £7 per enkele reis!

En ga je onverhoopt toch een dagje metrohoppen met je Oyster Card, dan raak je daar ook niet platzak van, want nu komt het mooie: er is een daglimiet!

Dit houdt het volgende in: Een enkele reis kost je ongeveer £3. Maar heb je drie metroritten gemaakt op een dag, dan heb je het daglimiet (oftewel: daily cap) van £8.50 al bereikt (zone 1-2, anno juli 2024) en zijn de rest van je metrobusritjes gratis!

Het enige addertje onder het gras is dat er wel kosten zijn verbonden aan de fysieke Oyster Card. Bestel je voor vertrek online via bijvoorbeeld VisitBritain een Visitor Oyster Card, dan betaal je £5 voor de pas. Koop je je Oyster Card na aankomst in Londen, dan betaal je er £7 voor.

De kosten voor de kaart zelf kun je niet terugkrijgen, maar wél het overgebleven saldo. Hoe je dit doet voor je Visitor Oyster Card lees je hier. En hulp bij overgebleven reistegoed op een gewone Oyster Card vind je hier.

Ben je van plan vaker naar Londen te komen? Dan loont het de moeite lonen om de pas met saldo lekker te bewaren, want in tegenstelling tot de Nederlandse OV-chipkaart heeft een Oyster Card geen einddatum. Hij blijft dus altijd geldig, lekker handig!

De daily cap geldt overigens alleen voor de metro, bus, tram en bovengrondse metro (DLR en Overground). Ritjes met de boot en kabelbaan worden niet meegerekend (en hanteren ook een hoger tarief) en ook gelden er andere tarieven voor de fiets, step en taxi.

2.3 Kun je met je bankpas betalen voor de metro in Londen?

En vind je dit toch allemaal maar onnodig gedoe? Dan betaal je dus zoals aanbevolen lekker met je contactless bankpas of digitaal betaalmiddel zoals Apple Pay / Google Pay. Hiervoor gelden dezelfde daglimieten als de Oyster Card.

Het grote voordeel van betalen met je bankpas / digitaal betaalmiddel is dat je geen kaart hoeft aan te schaffen. Ook hoef je je geen zorgen te maken of je wel genoeg reistegoed hebt of misschien juist te veel saldo op je metropas hebt geladen.

Het enige nadeel van betalen met je bankpas is dat je bank je voor elk van deze buitenlandse transacties wel kleine conversiekosten in rekening brengt. En ook moet je je niet het apezuur schrikken als je op je bankrekening ziet dat er telkens €25 wordt afgeschreven als je incheckt. Dat is de algemene borg voor een ritje en de correcte kosten worden aan het einde van de dag verrekend en dus teruggestort op je bankrekening.

2.4 Hoe moet je in Londen inchecken met je Oyster Card of mobiel?

Je checkt in door je Oyster Card of bankpas/telefoon op de ronde kaartlezer te leggen aan je rechterkant bij het poortje op (metro)stations of bij de buschauffeur. Op de meeste stations moet je daarvoor door een poortje heen, maar er zijn enkele stations zoals Waterloo (als je de Waterloo & City lijn neemt) waar je geen poortjes hebt.

Foto van metropoortjes in Londen met rechts het vlak waarop je je reispas moet leggen om de poortjes te openen

Ook bij veel van de Overground en DLR stations heb je geen poortjes. In die gevallen heb je Oyster Card paaltjes vlak bij de in-/uitgang. Vergeet dus nooit in én uit te checken! Anders betaal je de volle mep voor een rit wat hartstikke zonde van je geld is.

Let erop dat je de hele dag hetzelfde betaalmiddel gebruikt. Zo kan de daily cap correct worden toegepast.

Elke reiziger betaalt met een eigen geldig betaalmiddel. Je kunt dus bijvoorbeeld niet dezelfde bankpas gebruiken om voor twee reizigers te betalen. Er zijn uitzonderingen voor kinderen, zie hieronder.

Bij alle transportmiddelen, behalve de bus, check je in en uit. Reis je met de bus, dan hoef je alleen in te checken.

Waarom alleen inchecken en niet uitchecken bij de bus? Dat is omdat er een vast tarief is voor busritjes. Het tarief van een metrorit hangt mede af van in welke zones je reist wat wordt bepaald door de plek waar je incheckt en later uitcheckt. De zones zijn niet relevant voor de bus dus vandaar dat je alleen hoeft in te checken.

2.5 Welke zones metro Londen?

Het metronetwerk van Londen is opgedeeld in 9 zones. Hoe meer zones je doorkruist, hoe duurder de rit. Maar in de praktijk zul je als toerist grotendeels zone 1 en 2 bezoeken, want hier vind je alle bekende bezienswaardigheden.

De meest gangbare Travelcards beslaan zone 1-6. Handig als je via Heathrow Airport reist, want deze ligt in zone 6. Ook City Airport ligt binnen het Londense metronetwerk, namelijk in zone 3.

Reis je naar de Harry Potter filmstudio? Dan moet je naar Watford Junction in zone 9. Ik zou alleen geen speciale Travelcard voor zone 1-9 aanschaffen, maar een treinkaartje van London Euston treinstation naar Watford Junction. In mijn Engelstalige blog vertel ik je heel duidelijk hoe je van Londen naar de Harry Potter studio’s reist.

Zo reis je van Londen naar de Harry Potter filmstudio’s!

2.6 Piek- en daluren Londen in Londen

Je reist goedkoper (en minder hutjemutje) tijdens de daluren. Deze zijn tussen 9.30u-16u en tussen 19u-06.30u. Anno juli 2024 gelden er trouwens geen gereduceerde prijzen als je met een Osyter Card reist.

2.7 Reizen met kinderen in Londen

Kinderen tot en met 10 jaar oud reizen gratis met het openbaar vervoer. Je mag als volwassen reizigers maar liefst vier kinderen tot en met 10 jaar oud gratis meenemen!

Jonge kinderen gaan samen met een ouder tegelijkertijd door het metropoortje. Gebruik hiervoor de grotere poortjes die bedoeld zijn voor mensen met koffers of kinderwagen. Dit geeft je meer ruimte om samen met je kind door het poortje te lopen. Deze grotere poortjes vind je meestal aan het eind van een rij metropoortjes.

Ook tieners reizen goedkoper met het openbaar vervoer in Londen. Jongeren tussen 11 en 15 jaar oud reizen namelijk voor de helft van de prijs. Je moet hiervoor wel een Oyster Card aanschaffen en een medewerker vragen om daar de zogenoemde Young Visitor Discount op te laden. Daarmee krijgen ze dan automatisch 50% korting bij het in- en uitchecken.

Vraag voor de zekerheid aan de medewerker hoeveel saldo zij adviseren op de kaarten te laden voor het aantal dagen dat jullie in Londen zijn. Meer informatie over gereduceerde tarieven voor kinderen vind je op deze pagina (onder het kopje ‘Travelling with children’).

2.8 Toegankelijkheid

Het is bijna beschamend te zien hoe rolstoelonvriendelijk veel van de Londense stations zijn. Grote stations beschikken gelukkig wel over liften, maar dit is helaas geen vanzelfsprekendheid over het hele Londense metronetwerk. Er worden wel steeds meer stations aangepast waardoor hopelijk iedereen straks probleemloos gebruik kan maken van het openbaar vervoer in Londen.

Voor de meest actuele informatie over stations met liften, rolstoelvriendelijke perrons en meer, verwijs ik je naar de relevante pagina op de website van Transport for London.

3. Hoe werkt de metro in Londen?

De metro is veruit het meest populaire transportmiddel in Londen. Het is makkelijk te gebruiken, snel, goedkoop en efficiënt. Daarom heb ik hierboven al veel informatie gegeven over het metrogebruik in Londen. Hier nog een paar specifieke handige tips voor het gebruik van de metro in Londen.

3.1 Plattegrond metro Londen

Op de website van Transport for London kun je de plattegrond van de metro in Londen downloaden.

Download hier een gratis plattegrond van de metro in Londen!

Persoonlijk raadpleeg ik meestal de map van TfL Go app om te zien welke metrolijn(en) ik moet nemen van A naar B. Er zit ook een reisplanner optie ingebouwd, maar die gebruik ik nooit. Ik gebruik eerder mijn eigen inzicht of Google Maps. Daarnaast geeft de TfL Go app ook informatie over storingen.

3.2 Openingstijden metro Londen

Het was lang niet altijd vanzelfsprekend dat de metro’s 24/7 reden in Londen. Gelukkig is daar inmiddels verandering in gekomen!

Anno februari 2024 rijden de volgende metrolijnen in Londen in het weekend (vrijdag en zaterdag) de hele nacht door: Central Line (= rode metrolijn), Jubilee Line (= grijze metrolijn), Northern Line (= zwarte metrolijn), Piccadilly Line (= donkerblauwe metrolijn), Victoria Line (= lichtblauwe metrolijn) en ook de London Overground.

Op andere dagen en andere metrolijnen gaat de eerste metro doordeweeks rond 5u en laatste rond middernacht. Op zondag beginnen de services iets later en eindigen iets vroeger.

Plan je reis van tevoren op de TfL website om te zien of je je gewenste metrolijn kunt nemen ’s nachts. Als alternatief is er de nachtbus, hieronder lees je daar meer over.

Heb je een Travelcard en ben je van plan ’s nachts te reizen? Let er dan op dat de reisdag om 4.30u ’s nachts begint. Niet zo belangrijk als je met een Oyster Card, digitaal betaalmiddel of meerdaagse Travelcard reist, maar wel als je reist met een dagkaart.

4. Hoe werkt de bus in Londen?

Winkelstraat in Londen met drie iconische rode dubbeldekker bussen in Londen

4.1 Met de dubbeldekker bus door Londen

Vergeet de dure hop-on en hop-off bus en ontdek Londen aan boord van een iconische rode dubbeldekkerbus!

Voor maar £1,75 (anno februari 2024) reis je tot maar liefst tot een uur rond met de bus! Stap je binnen dat uur over op een andere bus, dan moet je nog steeds wel inchecken, maar worden er geen extra kosten in rekening gebracht.

Zoals eerder gezegd, hoef je op de bus niet uit te checken omdat alle bussen de ritprijs van £1,75 hanteren.

4.2 Plattegrond bussen in Londen

Met deze plattegrond heb je een goed overzicht van de handigste busroutes door Londen. Zo kun je zelf je eigen sightseeing bustour samenstellen!

Download hier de plattegrond van de bus in Londen!

5. Boottochtje in Londen

Wil je de stad vanaf een compleet ander perspectief zien, neem dan de boot in Londen! Er zijn verschillende maatschappijen die toeristische bootreizen aanbieden. Soms zijn deze inclusief lunch of diner. Maar wil je gewoon een bootritje op de Theems maken en onderweg veel bekende bezienswaardigheden zien? Dan is de Thames Clipper een veel goedkoper alternatief.  Dit originele openbaar vervoersmiddel heeft een groot aantal op- en uitstapplaatsen op de Theems.

Maak bijvoorbeeld een mooi boottochtje vanaf de London Eye naar Tower of zelfs helemaal naar Greenwich of North Greenwich. En op laatstgenoemde locatie kun je op een ander origineel openbaar vervoersmiddel om Londen vanaf de lucht te zien! Ontdek bij kopje 6 hieronder wat dat is.

De Thames Clipper wordt beheerd door Uber Boat. Hun aangeboden route met alle op- en uitstapplaatsen vind je hier.

Betalen doe je makkelijk met je Oystercard of digitaal betaalmiddel. In- en uitchecken doe je wederom door je pasje op de ronde kaartlezer te leggen (net als bij de metro).

Je kunt ook van tevoren online een kaartje kopen op de website van Thames Clipper of via de Uber app. Meer informatie over kaartjes lees je hier.

6. Neem de kabelbaan in Londen

Stel je voor dat je elke dag de kabelbaan naar je werk moet nemen! Want daar wordt de Emirates Air Line cable car zeker voor gebruikt. Maar het is ook een fantastische activiteit voor toeristen. Niet geschikt als je hoogtevrees hebt, want de karretjes gaan maar liefst tot 90 meter de lucht in!

De kabelbaan in Londen rijdt tussen Greenwich Peninsula en de Royal Docks. Ik raad je aan om een enkele reis te boeken en op te stappen bij Royal Docks. Het dichtstbijzijnde station is Royal Victoria (DLR bovengrondse metro).

Informatie over tarieven en kaartjes vind je op deze pagina.

Vergaap je tijdens het ritje aan de moderne architectuur. Weer veilig op de grond in Greenwich Peninsula ontdek je deze gloednieuwe wijk waar vele creatieve en inspirerende studio’s en startups in design, kunst, dans en muziek inmiddels zijn neergestreken.

Ik ging naar de opening van deze bruisende wijk, hier krijg je een kleine impressie ervan:

Vanaf Greenwich Peninsula neem je heel makkelijk de metro vanaf station North Greenwich (Jubilee Line) of neem je de Uber Boat vanaf North Greenwich terug naar het centrum. Zo maak je er een origineel dagje uit in Londen van mét gebruik van verschillende verrassende vervoersmiddelen.

Maar als je toch in de buurt bent, volg dan (een deel van) de openbare kunstwandelroute The Line.

7. Hoe werkt de taxi in Londen?

Foto van een taxi in Londen die door een straat rijdt.

Denk je aan taxi’s in Londen, dan denk je aan de iconische ‘black cabs’. Deze kun je op straat aanhouden door je hand op te steken. Je herkent een beschikbare taxi wanneer het geel bordje ‘TAXI’ bovenop verlicht is. Als het licht gedoofd is, dan betekent dat dat het bezet is.

Ook kun je een black cab van tevoren bestellen, maar je bent goedkoper uit met alternatieve maatschappen die je boekt via een app: Uber, Bolt of Free Now.

8. Kun je fietsen in Londen?

Wat is er nou meer typisch Nederlands dan een stad op de fiets verkennen?

Hoewel Londen een stuk minder fietsvriendelijk is dan de Nederlandse steden, is dit toch wel een populair vervoersmiddel onder locals.

Persoonlijk ben ik geen held op de fiets in Londen. Terwijl ik vrijwel alles op de fiets deed toen ik Nederland woonde, waag ik me hier liever niet aan in Londen. Liever verken ik de stad te voet of neem ik de metro of bus.

Foto van een straat in Londen. Er is niemand te zien, alleen een rijtje van minstens vijf Santander fietsen, fietsen die je op straat kunt huren in Londen.

Maar als jij het wél aandurft, dan kun je op verschillende punten in de stad voor korte tijd een zogenoemde Santander fiets huren. Deze fietsen zijn makkelijk te herkennen aan de rode kleur en ze staan geparkeerd in robuuste fietsrekken met betaalpaal.

Je huurt een Santander fiets voor periodes van 30 minuten. Per elk halfuur betaal je £1,65 (anno februari 2024).

Alle informatie over tarieven en ook de speciale Santander Cycles app vind je hier.

9. Kun je steppen in Londen?

Op een ludieke wijze door Londen reizen? Dan is de e-scooter toch wel echt hét antwoord. E-scooters zijn nog niet gangbaar door de hele stad en is alleen op experimentele basis beschikbaar in bepaalde wijken. Het onderzoek is in 2021 begonnen en is verlengd tot mei 2024. Of en waar je daarna met e-scooters mag rijden valt dus nog te bezien.

Op het moment bieden deze drie maatschappijen e-scooters in Londen aan: Dott, Lime en Tier. Alle drie verhuren ze naast e-scooters overigens ook e-bikes aan. Betaling verloopt via de apps en staan verder los van TfL.